S_UraniborgOgStjærneborg

2

U R A N I B O R G D e tt e s k e t e d e n 11. F e b r u a r 1576 . T y g e v e n d t e t i l b a g e til K n u d s t r u p . H a n h a v d e s t a d i g s t æ r k e B e t æ n ­ k e l i g h e d e r . T r e D a g e e f te r s k r e v h a n s a a o m d e n h e l e S a g til D u p r é , b a d h a m v i s e B r e v e t til e n a n d e n V e n , d e n f r a n s k e G e s a n d t C h a r l e s D a n c a y , o g s a m m e n m e d d e n n e r a a d e h a m . B e g g e o p f o r d r e d e h a m i v r i g til a t t a g e im o d K o n g e n s h ø j s i n d e d e T i l b u d , h v a d D u p r é s t r a k s n æ s t e M o r g e n g a n s k e t i d li g t i l s k r e v h a m , »m e d fly ­ v e n d e P e n « , o v r e fra K ø b e n h a v n . D e n 18. F e b r u a r v a r T y g e s a a p a a F r e d e r i k s b o r g , h v o r K o n g e n t i l l a g d e h a m 50 0 D a l e r a a r l i g , o g 23. Maj g a v F r e d e r i k II h a m H v e n p a a L i v s t id , s a m t i d i g m e d a t h a n a n v i s t e h a m 40 0 D a l e r til O p f ø r e l s e a f et H u s p a a Ø e n . S e n e r e e r f a r e d e T y g e , a t d e t v a r L a n d g r e v W i l h e l m IV d e n V is e a f H e s s e n -K a s s e l , s om i n d t r æ n g e n d e h a v d e l a g t F r e d e r i k II p a a S i n d e a t sk a ffe T y g e s a a d a n n e Iv a a r i D a n m a r k , a t h a n k u n d e h e l l i g e s ig V i d e n ­ s k a b e n . L a n d g r e v e n v a r i v r i g A s t r o n o m , o g T y g e h a v d e v u n d e t h a n s V e n s k a b p a a s i n s i d s t e U d e n l a n d s r e j s e . S e l v o m n u d e n a f g ø r e n d e T i l s k y n d e l s e e r k o m m e t u d e f r a , o g s e lv o m d e t m e r e v a r S t j æ r n e t y d e r e n o g A l k y m i s t e n

T y g e B r a h e e n d A s t r o n o m e n og K e m i k e r e n , d e r t i l t r a k F r e d e r i k II: h a n s O r d , s o m T y g e g e n g i v e r d em , e r k o n g e l i g e , s o m h a n s A d fæ r d e r k o n g e l i g . S a a l æ n g e h a n l e v e d e , h o l d t h a n t r o f a s t s i n H a a n d o v e r T y g e , o g v e d s i n G a v m i l d h e d s k a f f e d e h a n d e n n a v n k u n d i g s t e d a n s k e V i d e n s k a b s m a n d g o d t og ve l t y v e l y k k e l i g e A r b e j d s a a r i D a n m a r k . 1 II H ø j , m e d s te jle S k r æ n t e r m o d S ø e n , l ø f t e r H v e n s ig i S u n d e t m e l l e m S jæ l l a n d og S k a a n e . N o r d e n s t r ø m og S ø n d e n s t r ø m h a r s k a a r e t d e n s O m r i d s til. D e n k r o n e s a f e n r e t j æ v n H ø j ­ s le tte , m e d le t H æ l d n i n g i N o r d og N o r d v e s t . T a l r i g e B æ k k e h a r b r u d t s ig Vej n e d i S k r æ n t e r n e m o d S ø e n , o g g e n n e m K l ø f t e r n e , s o m d e r e s V a n d h a r h u l e t , e r d e r O p g a n g fra S t r a n d e n . E n s o m t l i g g e r Ø e n , m e n u d e n f o r d e n r ø r t e L iv e t sig. P a a V e je n fra og til Ø s t e r s ø e n og V e s t e r h a v e t s e j l e d e S k i b e n e g e n n e m S u n d e t ; d e t v a r , s o m g l e d h e l e V e r d e n D a g og N a t s tille fo r b i T y g e s e n s o m m e 0 . S e l v e d e n J o r d , h v o r p a a h a n s k u l d e leve , f æ n g s l e d e T y g e s d i g ­ t e r i s k m o d t a g e l i g e S i n d . Ø e n v a r r i g p a a M i n d e r fr a O l d t i d e n og d e n m ø r k e M i d d e l a l d e r , O l d s a g n v a r s t e d f æ s t e d e p a a d e n . D e n s N a v n h o l d t h a n a f a t l a t i n i s e r e til V e n u s i a , V e n u s ’ 0 . H a n k a l d t e d e n o g s a a S k a r l a g e n s -Ø e n , I n s u l a S c a r l a t i n a , fo r d i h a n k e n d t e S a g ­ n e t o m d e n e n g e l s k e K o n g e , d e r ø n s k e d e a t e r h v æ r v e Ø e n m o d a t d æ k k e d e n m e d S k a r l a g e n s k l æ d e r og læ g g e e n R o s e n o b e l i h v e r t K l æ d e s H j ø r n e r . O m t r e n t m i d t p a a Ø e n v a l g t e T y g e B r a h e P l a d s e n til s it H u s , m e d V æ r e l s e r til s ig og s i n F am i l i e , til s i n L e n s h e r r e , til K o n ­ g e n o g D r o n n i n g e n , til G æ s t e r o g M e d h jæ l p e r e , m e d K ø k k e n o g

Fig. 2. Villa Rotonda. Efter Palladio, I quattro libri dell’architettura.

Ø k o n o m i r u m , O b s e r v a t o r i e r , k em i s k L a b o r a t o r i u m , B i b l i o t e k s - o g M u s e u m s r u m , og h a n o m g a v d e n m e d e n G a a r d s p l a d s og H a v e r . E f t e r A s t r o n o m i e n s M u s e U r a n i a k a l d t e h a n d e n U r a n i b o r g , p a a L a t i n Arx Uraniburgum , B o r g e n U r a n i b o r g . D e t fæ s t n i n g s a g t i g e , s om h e r t r æ d e r to G a n g e f r em , v a r i k k e v i d e r e s y n l i g t i s e lv e H o v e d ­ b y g n i n g e n . D e t g j o r d e s ig f ø r s t g æ l d e n d e , d a h e l e A n læ g g e t b l e v om g i v e t m e d V o ld e . O m M o r g e n e n d e n 8. A u g u s t 1576 b le v , e f te r T y g e B r a h e s eg e t S i g e n d e , G r u n d s t e n e n lag t. D e n v a r a f P o r f y r (F ig . 1). C h a r l e s D a n c a y h a v d e sk a ffe t d e n t i lv e je o g l a d e t d e n f o r s y n e m e d e n l a t i n s k I n d s k r i f t . E f t e r a t H ø j t i d e l i g h e d e n p a a a n t i k V is v a r i n d l e d e t m e d e n L i b a t i o n , b l e v S t e n e n i n d s a t p a a P l a d s i V a a n i n g s h u s e t s s y d ­ ø s t l i g e H j ø r n e tæ t v e d J o r d e n . De t vil s ig e : a l l e r e d e d e n g a n g m a a K æ l d e r e n v æ r e u d g r a v e t og m u r e t , o g B y g ­ n i n g e n b e g y n d t a t lø fte s ig o v e r J o r d e n . F r a D e c e m b e r M a a n e d f o r e t o g T y g e O b s e r v a t i o n e r p a a H v e n . P a a s in 3 0 - a a r i g e F ø d s e l s d a g , d e n 14. D e c em b e r , b e g y n d t e h a n e n R æ k k e O b s e r v a t i o n e r a f S o le n . D e t e r d o g h ø j s t t v i v l s om t , om d e t e n e e l l e r d e t a n d e t a f d e to O b s e r v a t i o n s t a a r n e p a a U r a n i b o r g h a r k u n n e t b l i v e f æ r d i g t a l l e ­ r e d e p a a d e t T i d s p u n k t . I h v e r t F a l d v a r T y g e d e f ø l g e n d e A a r i v r i g o p t a g e t a f B y g g e a r b e j d e t . D a U n i ­ v e r s i t e t e t 1577 v i l d e h æ d r e h a m m e d R e k t o r a t e t , s k ø n t h a n i k k e v a r P r o f e s s o r , a f s lo g h a n T i l b u d e t , fo r d i A r k i t e k t u r e n l a g d e s a a s t æ r k t B e s l a g p a a h a n s T i d . Og n u og d a f o r tæ l l e r h a n i B r e v e til s i n e V e n n e r om s i t B y g g e r i , om » d e t filo s o fis k e H u s « , h a n m e d s t o r B e k o s t n i n g l a d e r o p f ø r e p a a Ø e n , s om K o n g e n h a r fo r-

Made with